Na pytanie o to, co jest potrzebne, aby prawidłowo zadbać o nasze zęby, większość z nas odpowie: pasta i szczoteczka. A jednak specjaliści polecają i trochę więcej sprzętu i trochę więcej uwagi, poświęcić samej technice szczotkowania. Szczególnie kiedy kobieta jest w ciąży. Dlaczego? Bo w tym czasie może wystąpić kilka nietypowych okoliczności, więc warto wiedzieć jak sobie z takim problemem poradzić.
Ile razy dziennie kobieta w ciąży powinna myć zęby? Przynajmniej dwa razy dziennie: rano i wieczorem. Przyszłym mamom zaleca się jednak szczotkowanie zębów po każdym posiłku. W czasie ciąży bowiem, kobiety ulegają często nawykom takim jak częste podjadanie, także w nocy, mają wzmożony apetyt na słodycze czy kwaśne pokarmy oraz spożywanie większej liczby posiłków. Zaniedbanie higieny jamy ustnej w tym czasie może więc zapoczątkować próchnicę. Przyszłą mamę mogą również męczyć nudności. W takim przypadku zalecamy, najpierw przepłukać jamę ustną wodą a następnie, po odczekaniu około pół godziny, wyszczotkować zęby. Odroczenie umycia zębów w przypadku nudności jest niezbędne, aby zminimalizować ryzyko erozji szkliwa. Pod wpływem zmian hormonalnych pojawiają się również zmiany w składzie i konsystencji śliny, staje się ona bardziej lepka, co wpływa na szybsze odkładanie płytki nazębnej, a to z kolei negatywnie wpływa na stan dziąseł i przyzębia. Bywa też, iż u naszej ciężarnej krwawią dziąsła. Najczęściej jest to związane z ciążowym zapaleniem dziąseł, które występuje u 60-75% pacjentek i objawia się zaczerwienieniem, rozpulchnieniem i krwawieniem podczas mycia zębów czy jedzenia. Krwawienie może być dość obfite, dając objaw czerwonej szczoteczki i powodować anemię przy prawidłowo przebiegającej ciąży. Stan ten pojawia się najczęściej w drugim trymestrze ciąży i ustępuje po porodzie. Na początku II trymestru u około 5% przyszłych Mam objawy zapalenia mogą się nasilić i pojawić w postaci guza ciążowego, zlokalizowanego w okolicy brodawek dziąsłowych. Zmiana jest niebolesna, ale krwawiąca przy mechanicznym urazie, najczęściej zanika samoistnie po porodzie. W przypadku dużych zmian i nasilonego krwawienia konieczna jest konsultacja u dentysty. Rzadziej przyczyną krwawienia dziąseł może być zbyt intensywne szczotkowanie. W takim przypadku radzimy szczotkować zęby trochę dłużej, ale mniej, intensywnie miękką szczoteczką. Nawet 3 do 4 minut. Problemy ze stanami zapalnymi dziąseł częściej pojawiają się u kobiet, które wcześniej były leczone z tego powodu.
Szczotkowanie zębów jest podstawową metodą usuwania płytki nazębnej z powierzchni zębów. Więc nie ma co marzyć o zaniechaniu tej codziennej czynności, jeśli chcemy zdrowo się uśmiechać. Warto jednak wiedzieć jak to czynić i o jaki sprzęt higieniczny warto zadbać. Szczoteczka do zębów powinna być wykonana z syntetycznych (nylonowych) miękkich, gęsto ułożonych włókien. Kobiety w ciąży powinny raczej używać szczoteczek miękkich lub o średniej twardości. Udowodniono też, że mycie zębów szczoteczką soniczną, usuwa nawet do dwóch razy więcej płytki nazębnej niż mycie zwykłą szczoteczką manualną. Jak z tego wynika dzięki szczoteczkom elektrycznym można sobie lepiej radzić z bakteriami powodującymi zapalenie dziąseł, na które kobiety ciężarne są szczególnie narażone. Do oczyszczania powierzchni stycznych i przestrzeni międzyzębowych, polecamy nici dentystyczne lub szczoteczki międzyzębowe. Zwróćcie uwagę na rozmiar szczoteczki. Powinien być dobrany indywidualnie do kształtu i wielkości przestrzeni międzyzębowej. Istotnym elementem w codziennej higienie jamy ustnej jest również oczyszczanie powierzchni języka. Na jego tylnej części gromadzą się bakterie beztlenowe, które produkują lotne związki siarki. Są one przyczyną przykrego zapachu z ust. Do czyszczenia powierzchni grzbietowej języka służą skrobaczki oraz specjalne szczoteczki. I na koniec ważna informacja; szczoteczkę do zębów należy przechowywać na sucho a powinno się ją wymieniać na nową co 6 do 8 tygodni.
Zęby najlepiej szczotkować według określonego schematu. Ważne jest bowiem, aby nie pominąć żadnej powierzchni. Na przykład: zaczynamy od zewnętrznej by przejść do wewnętrznej powierzchni zębów, najpierw myjemy dolne zęby, a na końcu górne. Metodą szczotkowania, która według dentystów sprawdza się najlepiej, jest technika obrotowo-wymiatająca. Włosie szczoteczki należy ustawić pod kątem 45˚w stosunku do szyjek zębów. Następnie wykonujemy ruch wymiatający w kierunku powierzchni żujących z jednoczesnym ruchem poprzecznie-wibrującym o niewielkich drganiach. Ten ruch powtarzamy trzykrotnie w miejscu, który obejmuje zasięgiem główka szczoteczki. Dlaczego tak? W ten sposób czyszczone są po kolei powierzchnie policzkowe, wargowe i podniebienne oraz językowe wszystkich naszych zębów; górnych i dolnych. Powierzchnie podniebienne i językowe zębów przednich powinny być szczotkowane w kierunku siekaczy przy pionowo ułożonej szczoteczce. Następnie należy oczyścić powierzchnie żujące wykonując ruchy szorujące. Brzmi jak instrukcja latania statku kosmicznego? Tylko do pierwszych ćwiczeń. Potem jest już dużo łatwiej a efekty są naprawdę warte wysiłku. Jeśli stosujesz szczoteczkę międzyzębową umieść ją w przestrzeni międzyzębowej ukośnie do dziąsła, a następnie ostrożnie wyprostowuj i przesuwaj, aby przeszła na wylot przez przestrzeń międzyzębową. Nie wywieraj nacisku. Trzymaj uchwyt pod kątem 90° w kierunku zębów. Język natomiast należy czyścić od tyłu do przodu, a następnie dokładnie wypłukać usta wodą. Dodatkowym urządzeniem uzupełniającym higienę jest irygator wodny. Służy do przepłukiwania przestrzeni międzyzębowych oraz kieszonek dziąsłowych. Przy pomocy prądu wodnego wytwarzanego przez irygator usuwane są resztki pokarmowe I płytka nazębna z trudno dostępnych miejsc.
Czas ciąży to moment, kiedy warto poświęcić chwilę na swoje zdrowie i na dobre nawyki. Wszak już za chwilkę będziesz uczyć różnych ważnych rzeczy swoje Maleństwo. Jak mówią eksperci, najlepiej czynić to dobrym przykładem. Jeśli masz pytania lub wątpliwości – zapytaj. Twój dentysta pomoże Ci dobrać szczoteczkę, nauczy prawidłowej techniki szczotkowania. Może również zalecić płukanki zrobione z ciepłego naparu rumianku lub polecić gotowe preparaty apteczne, które łagodzą podrażnienia i nie dopuszczą do powstania stanu zapalnego.
Czytaj, pytaj, szukaj, dowiaduj się. Wiedza i działanie to klucz do zdrowego uśmiechu dla Ciebie i zdrowia Twojego dziecka. Zapraszamy do śledzenia naszych porad na www.czasdzieci.pl oraz https://lardent.pl/strona/mama-zdrowo-usmiechnieta.
Dr n.med. Małgorzata Bartoszcze Tomaszewska
Specjalista chirurg z ponad 25 letnim stażem.
Autorka wielu publikacji naukowych.
Założycielka Centrum Stomatologii Lardent.